Κάθε οργανισμός είναι ένα περίπλοκο σύστημα που αποτελείται από διαφορετικά στοιχεία όπως προσωπικό, οργανωτικές δομές, επιχειρηματικές διαδικασίες, πληροφοριακά συστήματα, οικονομικούς πόρους, τεχνολογία, στρατηγικές, σχεδιασμό, διαχείριση, πολιτικές και δομές διακυβέρνησης που καθοδηγούν τον οργανισμό.
Η Επιχειρησιακή Αρχιτεκτονική (Enterprise Architecture) προσεγγίζει την ανάγκη αποτύπωσης του τρόπου που όλα αυτά τα στοιχεία συνδέονται (ή θα έπρεπε να συνδέονται) μεταξύ τους σε ένα ολοκληρωμένο σχήμα με στόχο την επίτευξη των βραχυπρόθεσμων και μακροπρόθεσμων στόχων της επιχείρησης.
Η Gartner ορίζει ως Enterprise Architecture «τη διεργασία της μετάφρασης του επιχειρηματικού οράματος και της στρατηγικής σε μια αποτελεσματική επιχειρησιακή αλλαγή δημιουργώντας, επικοινωνώντας και βελτιώνοντας τις βασικές αρχές και τα μοντέλα που καθορίζουν την επιχείρηση, τη μελλοντική κατάσταση και την εξέλιξή της» τονίζοντας την αναγκαιότητα της συνεχούς αλλά ελεγχόμενης αλλαγής για την επιβίωση και τη διαρκή βελτίωση των επιχειρήσεων.
Σύμφωνα με το ITIL v3, μία ολοκληρωμένη Επιχειρησιακή Αρχιτεκτονική θα πρέπει να συμπεριλαμβάνει τα ακόλουθα μέρη:
- Αρχιτεκτονική Υπηρεσιών (Service Architecture)
Η Αρχιτεκτονική Υπηρεσιών περιέχει τις υπηρεσίες, την ολοκλήρωσή τους, τη διαχείρισή τους και παρέχει μια ανεξάρτητη και ολοκληρωμένη προσέγγιση του τρόπου παροχής τους. Αποτελεί τη μεταφορά των εφαρμογών, της υποδομής, και των υποστηρικτικών λειτουργιών σε ένα ολοκληρωμένο σύνολο υπηρεσιών. Προτρέπει στην εφαρμογή ελέγχων ασφάλειας, μηχανισμών αρτιότητας, ανοχής σφαλμάτων αλλά και στην προοπτική εξέλιξης με τρόπο κατάλληλο ώστε, οι αλλαγές να μην επηρεάζουν τους χρήστες.
- Αρχιτεκτονική Εφαρμογών (Applications Architecture)
Η αποτύπωση του τρόπου ανάπτυξης και διάθεσης κάθε εφαρμογής στους χρήστες, διασφαλίζει ότι έχουν καλυφθεί οι επιχειρησιακές και λειτουργικές ανάγκες των χρηστών και αποτυπώνει τις διασυνδέσεις μεταξύ των εφαρμογών.
Η σύγχρονη τάση είναι να διαμορφώνεται η αρχιτεκτονική αυτή σε επίπεδο αυτόνομων ενοτήτων, ώστε να είναι πιο εύκολη η επαναχρησιμοποίηση του κώδικα και να υπάρχει ευελιξία στις αλλαγές.
- Αρχιτεκτονική Δεδομένων και Πληροφοριών (Data & Information Architecture)
Περιγράφει τα λογικά και φυσικά δεδομένα και τα μέσα διαχείρισης και διάχυσης της πληροφορίας μέσα στην επιχείρηση και καθορίζει τη στρατηγική κατεύθυνση μεταξύ κεντρικά συγκεντρωμένης ή περιφερειακά αναπτυσσόμενης αρχιτεκτονικής. Ένα σημαντικό κεφάλαιο σε αυτήν την Αρχιτεκτονική είναι η τεχνολογία Data Warehousing ως βάση ανάπτυξης συστημάτων εμπορικής ευφυΐας (Business Intelligence) και υποστήριξης αποφάσεων (Decision Support). - Αρχιτεκτονική Υποδομών (IT Infrastructure Architecture)
Περιγράφει τη δομή, τη λειτουργικότητα και τη γεωγραφική κατανομή των χώρων, του εξοπλισμού, του λογισμικού και των επικοινωνιών πάνω στις οποίες βασίζεται όλη η αρχιτεκτονική. Θα πρέπει να συμπεριλαμβάνει και την Αρχιτεκτονική Προϊόντων όπου θα περιγράφεται κάθε προϊόν και κάθε πρότυπο που χρησιμοποιεί η επιχείρηση.
- Αρχιτεκτονική Περιβάλλοντος Πληροφορικής (Environmental Architecture)
Περιγράφει κάθε τύπο και είδος παραμέτρου που επηρεάζει το ΙΤ, όπως το ηλεκτρικό ρεύμα, η υγρασία, η θερμοκρασία, ο φωτισμός, ο εξαερισμός αλλά και τους τρόπους και τα επίπεδα ελέγχου και διαχείρισής τους, όπως έλεγχο περιμέτρου, έλεγχο πρόσβασης σε χώρους ΙΤ, έλεγχο θερμοκρασίας, αδιάλειπτη παροχή ρεύματος, πυρασφάλεια και πυρόσβεση, κ,α.
Συγκεκριμένα οφέλη από την εφαρμογή της Επιχειρησιακής Αρχιτεκτονικής, πέραν αυτών που ευρέως παρατίθενται και που θα πρέπει να τονίσουμε είναι:
- Η καταγραφή της αποστολής (mission), της στρατηγικής, των λειτουργιών, και της επιχειρηματικής πραγματικότητας (περιβάλλον, ανάγκες, ευθυγράμμιση) με κατανοητό τρόπο ώστε να διευκολύνεται ο σχεδιασμός και η λήψη αποφάσεων.
- Η δημιουργία αρχιτεκτονικών απόψεων που βοηθούν στο να επικοινωνηθεί η πολυπλοκότητα μεγάλων συστημάτων και να διευκολυνθεί η διαχείριση σε εκτεταμένα, σύνθετα και περίπλοκα περιβάλλοντα.
- Η εστίαση στην εισαγωγή και στρατηγική χρήση των νέων τεχνολογιών για την καλύτερη διαχείριση των πληροφοριών της επιχείρησης.
- Η βελτίωση της συνοχής (consistency), της ακρίβειας (accuracy), της επικαιροποίησης, της ακεραιότητας, της ποιότητας, της διαθεσιμότητας, της πρόσβασης και της διάχυσης των Πληροφοριών που διαχειρίζεται το ΙΤ σε όλη την επιχείρηση.
Ο συνδυασμός της Επιχειρησιακής Αρχιτεκτονικής με μία σωστά δομημένη Configuration Management Database (CMDB) δημιουργεί ένα ισχυρό εργαλείο διακυβέρνησης των σύγχρονων τμημάτων Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών.